ជីវិតនិងសង្គម

ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ គាំទ្រការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញច្នៃត្បូងពេជ្រ និងគ្រឿងអលង្ការនៅកម្ពុជា ខណៈវិស័យនេះបានផ្តល់ចំណូលពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗដើម្បីរួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។

កម្ពុជាស្នើឱ្យធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB) គិតគូរអំពីការជំរុញការផ្តល់ឥណទានដល់វិស័យឯកជន ក្រោមក្របខណ្ឌជា Non-Sovereign Loan ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនិងសម្រេចបាននូវគោលដៅអាទិភាពនៃការអភិវឌ្ឍ។ សំណើរនេះត្រូវបានលើកឡើងដោយលោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ទៅកាន់លោក ស្កត ម៉ូរីស(Scott Morris)អនុប្រធានធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ម៉ូរីស នៅកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៥-២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤។

ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) ប្រកាសបើកគម្រោងថ្មីមួយ ដែលមានទឹកប្រាក់ ចំនួន២៤លានដុល្លារសម្រាប់រយៈពេល៥ឆ្នាំ ដើម្បីគាំទ្រដល់ការអភិរក្សជីវៈចម្រុះ ការពារប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីសំខាន់ៗ និងលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់សហគមន៍នៅប្រទេសកម្ពុជា។ គម្រោងនេះមានឈ្មោះថា «USAID អភិរក្ស»។ 

នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ គម្រោងអច្ឆរិយភាពនៃទន្លេមេគង្គ បានធ្វើការលែងត្រីរាជចំនួន ១៣ក្បាល ដែលជាប្រភេទត្រីជិតផុតពូជ ចូលទន្លេមេគង្គវិញ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ នេះជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដ៏សំខាន់ក្នុងការថែរក្សាប្រភេទត្រីដែលជិតផុតពូជ នៅកម្ពុជ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ដែលបង្ហាញឲ្យឃើញពីការយកចិត្តទុកដាក់ប្រជាជនកម្ពុជា និងវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ជលផល នៃរដ្ឋបាលជលផល ក្នុងការអភិរក្សប្រភេទមច្ឆជាតិ។

កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសកំពូលទាំង ១០ ដែលផលិតគ្រាប់ស្វាយចន្ទី នៅលើពិភពលោក ប៉ុន្តែបានកែច្នៃប្រមាណតែ១០% នៃទិន្នផលរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ចំណែកឯ៩០% ដែលនៅសល់ ត្រូវបាននាំចេញ ជាផលិតផលស្រស់ទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងទៀត ជាពិសេសទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម ជាកន្លែងកែច្នៃផលិតផលស្រស់ និងលក់ក្នុងតម្លៃខ្ពស់ទៅកាន់ទីផ្សារនាំចេញ។

លោកស្រីអូប៉្រា វីនហ្វ្រ៉េ កើតនៅថ្ងៃទី២៩ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៥៤ នៅទីក្រុង កូស្យ៊ូស្កូ រដ្ឋ មីស៊ីស៊ីពី សហរដ្ឋអាម៉េរិក។ លោកស្រីគឺជាអ្នកដឹកនាំកម្មវិធី ផលិតករទូរទស្សន៍ និងភាពយន្ត តារា​សម្តែង អ្នករិះគន់អក្សរសាស្រ្ត និងអ្នកកែសម្រួលនៃទស្សនាវដ្តីអាម៉េរិក។

រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានកម្ពុជា បានលើកទឹកចិត្តឱ្យគ្រប់រោងចក្រទាំងអស់បំពាក់ឧបករណ៍ត្រួតពិនិត្យស្វ័យប្រវត្ត ដើម្បីផ្តល់ភាពងាយស្រួលក្នុងការតាមដានការបញ្ចេញសំណល់រាវផង និង ជួយបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់រោងចក្រក្នុងការប្រកបរបរកស៊ីផង ពិសេស ការពារហានិភ័យចំពោះបរិស្ថាន និងសុខភាពសាធារណៈជន។

សព្វថ្ងៃនេះប្រទេសកម្ពុជា គឺទីជម្រកចុងក្រោយដ៏សំខាន់បំផុតសម្រាប់សត្វក្រៀល បើទោះបីជាចំនួនប្រជាសាស្រ្តរបស់វាកំពុងតែបន្តថយចុះយ៉ាងណាក្ដី។ យ៉ាងណាមិញវត្តមានរបស់ពួកវាក៏អាចទាក់ទាញទេសចរណ៍មកពីប្រទេសនានាចូលកម្ពុជាដើម្បីទស្សនា និងជាផ្នែកមួយលើកស្ទួយកម្រិតជីវភាពសម្រាប់សហគមន៍មូលដ្ឋានផងដែរ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា (WCS)។

គិតត្រឹមថ្ងៃទី២៨ ធ្នូ កម្មករ កម្មការនីជាង២០ម៉ឺននាក់ បានប្តេជ្ញាចិត្តចូលរួម យុទ្ធនាការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក ក្រោមប្រធានបទ «ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមិនប្រើថង់ប្លាស្ទិកទេ» «យើងរួមកំលាំងគ្នាការពារបរិស្ថានកម្ពុជា» «លាហើយប្លាស្ទិក»។

លោកឡេអូណាក ដឺ វីនស៊ី កើតនៅថ្ងៃទី១៤ ខែមេសា ឆ្នាំ១៤៥២ នៅទីក្រុង វីនស៊ី និង ទទួល មរណភាពនៅថ្ងៃទី២ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៥១៩ នៅទីក្រុង អំប័រស៍ ប្រទេសអ៊ីតាលី។ លោកគឺ​ជា​វិចិត្រករ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត វិស្វករ អ្នកបង្កើតថ្មី អ្នកវិភាគរាងកាយ ជាងចម្លាក់ ស្ថាបត្យករ នគ​រូប​នីយ​​ករ រុក្ខវិទូ អ្នកតន្រ្តី ទស្សនវិទូ និងអ្នកនិពន្ធ។

គិតត្រឹមថ្ងៃទី២៨ ធ្នូ យុវជនមកពីគ្រួសារ ក្រីក្រ និង គ្រួសារងាយរងហានិភ័យមានចំនួន ១៨ ៣៣៥នាក់ បានមកចុះឈ្មោះចូលរៀនក្នុងកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈ និង បច្ចេកទេស។ នៅក្នុងនោះ យុវជនមកពីរាជធានីភ្នំពេញមានការចុះឈ្មោះច្រើនជាងគេ តាមពីក្រោយដោយខេត្តបាត់ដំបង និងខេត្តសៀមរាប។

សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈបើកថ្នាក់បង្រៀនរាំដោយឥតគិតថ្លៃសម្រាប់សាធារណជនទូទៅ ដែលនឹងចាប់ផ្តើមបង្រៀនពីថ្ងៃ ២០ មករា ២០២៤ ជារៀងរាល់ថ្ងៃសៅរ៍។

រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានប្រកាសពី«គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណន-តេជោ»ដែលមានតម្លៃប្រមាណជិត២ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិករៀបចំប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូនផ្លូវទឹកតភ្ជាប់ពីទន្លេបាសាក់ទៅកាន់សមុទ្រ ខេត្តកែប។

សិស្សានុសិស្សសាលាបឋមសិក្សានគរក្រៅ ចំនួន ៣០នាក់ នាថ្ងៃទី១៥ ធ្នូ បានហ្វឹកហាត់គូររូបប្រាសាទនិងចម្លាក់ នៅប្រាសាទបាយ័ន។ ការគូរគំនូរនេះរៀបចំឡើង ក្នុងគោលបំណង បញ្រ្ជាបអំពីតម្លៃនៃមរតកវប្បធម៌ ដល់ក្មេងៗនៅកម្រិតបឋមសិក្សា ដែលមានឪពុកម្តាយ តាយាយ បម្រើការក្នុងការដ្ឋានអភិរក្សនិងជួសជុលនៅក្នុងស្ថាប័នJASA និងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា។

យុវជនជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន លោក រម៉ាម ឆូយ រស់នៅស្រុកអណ្តូងមាស ខេត្តរតនគិរី  បានរៀនជំនាញ«កាត់ដេរ» ជាមួយនឹងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈរយៈពេល៤ខែ ធ្វើកម្មសិក្សាចំនួន២ខែជាមួយមេជាង។

ដោយការស្រលាញ់ ចូលចិត្តធម្មជាតិ ហើយចង់ការពារធម្មជាតិ និងសត្វព្រៃឱ្យនៅគង់វង្ស លោកស្រី ឈីន ផាត់ថាវឌី វ័យ៣២ឆ្នាំ បានបម្រើការជាឧទ្យានុរក្សតាំងពីឆ្នាំ២០១៧ ​ដែល​លោកស្រីគឺជា​ឧទ្យានុរក្សស្ដ្រីតែម្នាក់គត់ នៅដែនជ​ម្រកសត្វព្រៃព្រែកប្រសព្វ ក្នុងខេត្តក្រចេះ។

លោកស្រី អ៊ឹង កន្ថាផាវី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកិច្ចការនារី កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានលើកឡើងថា ថ្វីត្បិតតែមានភាពចម្រើនជា​បន្តបន្ទាប់ទាក់ទងនឹងអ្នកដឹកនាំជាស្ត្រី តែ​បញ្ហានៅតែបន្តប្រឈមកើតមានឡើង​​ ហើយនេះជាមូលហេតុដែល​«ស្ត្រី» គួរបន្តសាមគ្គីគ្នាដើម្បីទទួលបានសមភាពនៅកន្លែងធ្វើការ។

ការសិក្សារៀនសូត្រគឺជាការបណ្ដាក់ទុនលើផ្នែកអប់រំដែលមិនចេះរីងស្ងួតដែលគ្រប់គ្នាត្រូវការចាំបាច់។ ទ ន្ទឹមនឹងនោះ ក្នុងនាមជានិស្សិតដែលបន្តការសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យ រមែងជួបបញ្ហា និងផលលំបាកផ្សេងៗគ្នា។

យុវជនកម្ពុជាមួយចំនួនដែលកំពុងសិក្សារៀនសូត្រនៅតាមសកលវិទ្យាល័យនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ផ្នែកប្រព័ន្ធផ្ស​ព្វផ្សាយ និងជំនាញផ្សេងៗ បានលើកឡើងពីអត្ថប្រយោជន៍ និងផលអវិជ្ជមាននៃការប្រើប្រាស់ «ហ្វេសប៊ុក»។

មតិជាច្រើនយល់ឃើញខុសៗគ្នាក្នុងការរៀនជំនាញពីរក្នុងពេលតែមួយ។ មតិខ្លះយល់ថា ចេះដប់មិនស្មើប្រសប់មួយ បានន័យថា រៀនជំនាញមួយឲ្យចេះប្រាកដ ខំឲ្យអស់លទ្ធភាព នោះនិស្សិតនឹងចេះច្បាស់លាស់តែម្ដង មិនមែនលំៗទេ​ ។ម្យ៉ាងបើរៀនពីរក្នុងពេលតែមួយ ក៏ត្រូវរៀនជំនាញណាដែល