នៅអំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូល “One Planet Polar” ដែលបានរៀបចំធ្វើឡើងនៅសារមន្ទីរ ប្រវត្តិសាស្រ្តធម្មជាតិនៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តដែលប្រជុំគ្នា មានគំនិតផ្តួចផ្តើម Sea Tie។ វាបានរំលឹកអំពីសារសំខាន់នៃការសម្របខ្លួនឲ្យបានឆាប់រហ័សនៃទីក្រុងនានានៅតាមឆ្នេរ ប្រឈមនឹងការឡើងនៃកម្រិតទឹកសមុទ្រ។
មានពាក្យជាច្រើនដែលគេបានយល់យ៉ាងច្បាស់អំពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដូចជា រលកកម្តៅ ឬព្យុះសង្ឃរា។ គេក៏មិនទាន់ភ្លេចពីព្យុះ ស៊ីអេរ៉េន និងដូមីហ្គូស ដែលបានវាយប្រហារចេញពីមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិច ទៅលើឆ្នេរភាគខាងលិច និងខាងពាយព្យនៃប្រទេសបារាំង មុននឹងបន្តដំណើរគោលចររបស់វាទៅក្នុងដីគោក។
ហើយពីពេលនេះតទៅ វាមានរឿងដែលត្រូវទទួលស្គាល់ និងប្រតិបកម្មឲ្យបានលឿន គឺ ការរលាយទឹកកក និងទឹកជន់ឡើងដោយសារទឹកសមុទ្រកើនកម្ពស់។ គេនឹងឮថា ជាមួយនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ តំបន់ប៉ូលនឹងកើនកម្តៅលឿនជាងផ្នែកផ្សេងៗនៅលើផែនដី។
សំណុំទឹកកកទាំងមូលនៃភពផែនដី ក៏ឃើញមានផ្ទាំងទឹកកកនានានៃតំបន់ប្រជុំភ្នំអាល់ ក៏ដូចជានៅភ្នំ ហ៊ីម៉ាឡៃយ៉ា។ នៅឆ្នាំ២០១៩ ពួកវាមានការគ្របដណ្តប់ច្រើន ឥឡូវទឹកកកនេះ លែងសូវមានគេលើកឡើងនិយាយទៀតហើយ។
ប៉ុន្តែសេចក្តីសន្និដ្ឋានគឺថា វាមានភាពបន្ទាន់។ នៅលើភពផែនដីរបស់យើង ៩៩,៥% នៃទំហំទឹកកកស្ថិតនៅតំបន់ប៉ូល។ ហើយទោះបីជាគេមិនអាចផ្តល់ជូននូវចង្វាក់ពិតប្រាកដនៃការរលាយដុំទឹកកកនៅទ្វីបអង់តាកទិច និងតំបន់ក្រូអេនឡេន នាពេលសព្វថ្ងៃនេះ គេក៏ត្រូវទទួលស្គាល់ថា ប្រសិនបើគ្មានការកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដ៏ច្រើនមហិមាទេនោះ ទឹកសមុទ្រនឹងអាចកើនឡើងមួយម៉ែត្រពីពេលនេះរហូតដល់ឆ្នាំ២១០០។
មិនមានអ្វីភ្ញាក់ផ្អើលទេដែលការប្រកាសអាសន្នជាអតិបរិមាអំពីសំណឹកឆ្នេរ និងគ្រោះថ្នាក់នៃរលកទឹកជំនន់ ត្រូវបានគេលើកយកមកនិយាយនៅកិច្ចប្រជុំ “One Planet Polar”។ ហើយ ដែលកិច្ចប្រជុំនេះបានប្រព្រឹត្តិទៅកាលពីចុងសប្តាហ៍មុន នៅសារមន្ទីរ ប្រវត្តិសាស្រ្តធម្មជាតិ នៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង។
ហេតុអ្វីយើងមិនស្តាប់តួលេខដែលចង់ថប់ដង្ហើម ដែលលើកឡើងដោយអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត?ពួកគេប្រជុំនៅគម្រោង Sea Tie ដែលជាគំនិតផ្តួចផ្តើមជាអន្តរជាតិបង្កើតឡើង ៤ឆ្នាំ មក ហើយ។ គម្រោងនេះជួយឲ្យទីក្រុងតាមឆ្នេរអាចសម្របខ្លួន ដែលទីក្រុងទាំងនេះកំពុងប្រឈមនឹងហានិភ័យលិចចូលទៅក្នុងសមុទ្រ។ បន្ទាប់មកទៀត មានមនុស្ស ១ពាន់លាននាក់នៅទូទាំងពិភពលោក ដែលគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ ដែលពួកគេរស់នៅក្នុតំបន់ដែលយ៉ាងហោចណាស់ មាននីវ៉ូ ១០ម៉ែត្រ នៅក្រោមកម្រិតទឹកសសមុទ្រ។ មានទឹកប្រាក់រហូតដល់ ១៤ពាន់ពាន់លានអឺរ៉ូ គឺសម្រាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមឆ្នេរ និងវិធានការសម្របខ្លួនពីពេលនេះ ដល់ឆ្នាំ២១០០។
ប្រសិនបើគេខិតទៅជិតបន្តិចទៅមើលភូមិសាស្រ្ត អឺរ៉ុបខាងជើងនឹងខូចខាតដែលបណ្តាលមកពីទឹកសមុទ្រលិចពីពេលនេះរហូតដល់ឆ្នាំ២១០០។ គេវាយតម្លៃថា ការខូចខាតមានប្រមាណ ៣១ពាន់លានដុល្លារ ហើយរំលឹកផងដែរថា ប្រមាណពាក់កណ្តាលនៃប្រជាជន រស់នៅយ៉ាងហោចណាស់ ៥០គីឡូម៉ែត្រពីឆ្នេរ។
សូមឲ្យច្បាស់ថា ការសាងសង់ទំនប់ ឬចាក់ខ្សាច់បំពេញ គឺមានតម្លៃថ្លៃ ហើយមិនបានយូរផង។ បាតុភូតនៃការឡើងកម្ពស់ទឹកនឹងបន្តរាប់សតវត្ស និងរហូតដល់រាប់សហសវត្សខាងមុខ។ កុំភ្លេចធ្វើឲ្យប្រជាជនមានការតាំងចិត្តចួលរួមថែរក្សាបរិស្ថាន។ តែវាងាយស្រួលនិយាយ ជាជាងធ្វើ សម្រាប់អ្នកនៅក្នុងតំបន់ផ្ទាល់។
Daily Program
