នៅក្នុងការសិក្សាមួយ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបានព្រមានថា ពិភពលោកស្ថិតនៅលើព្រំដែននៃសច្ចភាពថ្មីក្រោមឥទ្ធិពលនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ បណ្តុំផ្កាថ្មទាំងឡាយស្ទើរតែឆ្លងដល់ចំនុចក្រឡាប់ចក្រនៃគ្រោះមហន្តរាយ។
ក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិមួយដែលមានអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តប្រមាណ ១៦០នាក់ បានពិនិត្យពិច័យយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់លើសភាពនៃសុខភាពរបស់ភពផែនដីដោយសង្កេតមើលចំនុចក្រឡាប់ចក្រដ៏មានសក្តានុពលដែលអាចរុញច្រានប្រព័ន្ធបរិស្ថានឲ្យឈានដល់ចំនុចជិតដួលរលំ។ ប្រសិនបើវាឆ្លងចំនុចទាំងនេះ ឥទ្ធពលដូមីណូនៃគ្រោះមហន្តរាយនឹងកើតឡើងជាចង្វាក់បន្តៗគ្នា ជួនកាលលែងអាចជួលជុលបានទៀតផង។
លោកទីម ឡេនតុន អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តនៃបរិស្ថាននៅសកលវិទ្យាល័យ អ៊ិចសេស្ទើ ចក្រភពអង់គ្លេស បានរៀបរាប់ថា ៖ “ជាសំណាងមិនល្អ ពីពេលនេះតទៅ យើងស្ទើរតែច្បាស់ថា យើងកំពុងឆ្លងចំនុចមួយនៃចំនុចក្រឡាប់ចក្រនានា សម្រាប់បណ្តុំជញ្ជាំងកោះផ្កាថ្មត្រូពិកទឹកក្តៅ”។
អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត បានធ្វើការសន្និដ្ឋានថា នៅសីតុណ្ហភាព 1,4 °C លើសកម្រិតសីតុណ្ហភាពមធ្យម បើប្រៀបធៀបនឹងយុគសម័យមុនឧស្សាហកម្ម បណ្តុំកោះផ្កាថ្មបានទទួលរងការខូចខាតដែលមិនធ្លាប់មានពីមុន និងជះឥទ្ធិពលលើភាវទ្រទ្រង់ជីវិតសម្រាប់មនុស្សរាប់លាននាក់ដែលអាស្រ័យលើអាហារសមុទ្រ ព្រមទាំងការរស់រានមានជីវិតនៃពូជសត្វសមុទ្រប្រមាណជា ១លានពូជ។
ចាប់តាំងពីការបោះពុម្ពផ្សាយចុងក្រោយនៃការងាររបស់អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅឆ្នាំ២០២៣ ពួកគេពិនិត្យឃើញផ្កាថ្មបានស្លាប់ក្នុងទំហំមិនធ្លាប់មាន។ បណ្តុំកោះផ្កាថ្មបានឡើងពណ៌សដ៏ខ្លាំងក្លាដែលជាសញ្ញានៃការស្លាប់ ដែលកើតមានឡើងតាំងពី ២ឆ្នាំ មុននោះ។
ផ្កាថ្ម ជញ្ជាំងប្រឆាំងនឹងសំណឹក និងជាអាងស្តុកជីវិតជីវចម្រុះ ហើយក៏អាងស្តុកកាបូនផងដែរ បានឡើងសក្រោមឥទ្ធិពលនៃកម្តៅ។ វាបានធ្វើឲ្យពួកវាកាន់តែផុយស្រួយ។ នៅក្នុងសមុទ្រដែលទឹកកាន់តែក្តៅ មីក្រូសរីរាង្គដែលផ្តល់ឲ្យផ្កាថ្មនូវពណ៌ចម្រុះ និងអាហារ បានរសាយចេញ ដែលធ្វើឲ្យផ្កាថ្មត្រូវស្លាប់ដោយសារការអត់ឃ្លាន។ ផ្កាថ្មដែលស្លាប់មិនបន្សល់ទុកនូវអ្វីក្រៅពីគ្រោងឆ្អឹងដែលគ្មានជាលិការស់ ដែលនឹងត្រូវហ៊ុមព័ទ្ធដោយសារាយ និងគ្រប់គ្រងដោយសរីរាង្គងាយៗ មុននឹងពួកសឹក ហើយបែកបាក់ចេញពីគ្នា។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបានប៉ាន់ប្រមាណថា ជាមួយនិងសីតុណ្ហភាពមធ្យមកើនឡើង 1,5 °C បើប្រៀបធៀបនឹងមុនយុគសម័យឧស្សាហកម្ម ភាគច្រើនដ៏សម្បើមនៃផ្កាថ្មនឹងត្រូវរងគ្រោះបន្ថែម។ ព្រំដែននេះនឹងឆ្លងនៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ លើកលែងតែមានការកាត់បន្ថយដ៏សម្បើមនៃការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ប៉ុណ្ណោះ។
កាលពីពេលថ្មីៗ នេះ អគ្គលេខានៃអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកអន់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរ៉េស បានព្រមានថា ៖ “ការកម្រិតនៃការកើនកម្តៅ ដែលជាមហិច្ចតាបំផុតនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសស្តីអំពីអាកាសធាតុ ឆ្នាំ២០១៥ ស្ថិតនៅលើចំនុចនៃការដួលរលំ។”
លោកទីម ឡេនតុន បញ្ជាក់ថា ៖ “សីតុណ្ហភាពឆ្លងផុតកម្រិតកំណត់ នឹងដាក់ពិភពលោកនៅក្នុងតំបន់គ្រោះថ្នាក់ដែលកាន់តែធំ”។
តាំងពី ២ឆ្នាំ មកហើយ សញ្ញារស់រានមានជីវិតនៃផែនដីបានធ្លាក់ថយចុះ។ ព្រំដែនបរិស្ថានខ្លះ ក៏អាចនឹងឆ្លងហួសដល់កម្រិតមហន្តរាយលែងបកក្រោយនៅពេលខាងមុខ មានដូចជាការរលាយលែងអាចជួសជុលបាននៃផ្ទាំងទឹកកកតំបន់ប៉ូលធំៗ ការបាត់បង់នៃចរន្តទឹកសមុទ្រដ៏សំខាន់ និងការរិចរិលនៃព្រៃអាម៉ាហ្សូន។
Daily Program
