ការកើនកម្តៅអាកាសធាតុដែលបង្កឡើងដោយមនុស្សដើរក្នុងចង្វាក់ដ៏លឿន

អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបានព្រមានថា ការកើនកម្តៅដែលបង្កឡើងដោយមនុស្សបានកើនក្នុង​ចង្វាក់​ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុន ដែលឈានដល់ ០,២៦ °C ក្នុងមួយទសវត្ស​ពីឆ្នាំ២០១៤ ដល់ឆ្នាំ​២០២៣។

នៅក្នុងការសិក្សាមួយដែលផ្សព្វផ្សាយនៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ​ល្បីៗជាង ១០នាក់ បានព្រមានថា​ការកើនកម្តៅអាកាសធាតុដែលបង្កឡើងដោយ​សកម្មភាព​របស់មនុស្ស បានឈានដល់ចង្វាក់​ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុន​ ហើយការកម្រិត 1,5°C សម្រាប់​ការ​កើនឡើងនូវសីតុណ្ហភាពមធ្យម គឺស្ទើរតែបរាជ័យ។

អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តទាំងនេះបានអធិប្បាយថា ការកើនកម្តៅដែលបង្កឡើង​ដោយមនុស្ស បាន​កើន​​ឡើងក្នុងចង្វាក់ដ៏លឿន​ ដែលឈានដល់កើន 0,26°C  ក្នុងមួយ​ទសវត្សគឺពីឆ្នាំ២០១៤ ដល់ឆ្នាំ២០២៣។ សេចក្តីសន្និដ្ឋាន​ដែលត្រូវ​បានផ្សព្វផ្សាយ​នៅក្នុងព្រឹត្តិបត្រ ទិន្នន័យ​វិទ្យាសាស្រ្ត​ប្រព័ន្ធផែនដី គឺជាលទ្ធផល​នៃការងាររបស់អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជិត ៦០នាក់ដែល​មាន​ឈ្មោះល្បីៗ ដែលពឹងផ្អែកលើ​វិធីសាស្រ្តរបស់ GIEC ក្រុមអ្នកជំនាញអន្តររដ្ឋាភិបាល​ខាង​​បរិស្ថាន និងអាកាសធាតុ​ របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ។

បើប្រៀបធៀបនឹងមុនយុគ​សម័យឧស្សាហកម្ម ការកើនកម្តៅដែលមានប្រភពពីមនុស្ស បាន​ឈាន​ដល់ 1,19°C សម្រាប់​ទសវត្សនេះ។ នេះគឺជាសក្ខីភាពអំពីការកើនឡើងដ៏ពិតប្រាកដ បើប្រៀបធៀប​នឹងតួលេខ​កាលពីរបាយការណ៍មុន ដែលផ្សព្វផ្សាយមួយឆ្នាំមកហើយគឺ +1,14°C សម្រាប់ពីឆ្នាំ២០១៣ ដល់ ២០២២។ ហើយគ្រាន់តែមួយឆ្នាំ២០២៣ ការកើន​កម្តៅ​ដែល​ចូលរួមដោយសកម្មភាព​របស់មនុស្សបានឈានដល់ 1,31°C ។

ការកើនកម្តៅសរុបដែលត្រូវបានពិនិត្យឃើញ បានឈានដល់ 1,43°C ដោយហេតុថា ការ​ប្រែប្រួល​ជាធម្មជាតិនៃអាកាសធាតុ ដើរទន្ទឹមនឹងការចាប់ផ្តើមនៃបាតុភូត​ អេល នីណូ ផង​ដែរ។

អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តត្រូវរ៉ូវគ្នាផ្តល់ទិន្នន័យជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ដល់​កិច្ចចរចា​នៅក្នុង​សន្និសីទ​នានា​អំពីអាកាសធាតុ និងការពិភាក្សាខាងនយោបាយ នៅខណៈដែល​ទសវត្សនេះ គឺវាយតម្លៃថា ជាវគ្គផ្តាច់ព្រ័ត្យដើម្បី​សង្រ្គោះគោលដៅ​នៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុង​ប៉ារីសនៅ​ឆ្នាំ​២០១៥ ដែលមានមហិច្ចតាគ្រប់គ្រងការកើនកម្តៅ​នៅក្រោម 2°C ឬបើអាចទៅ​រួចកើន​នៅ​ត្រឹម 1,5°C ។

ការផ្សព្វផ្សាយនេះ​ធ្វើឡើងនៅខណៈ​ដែលតំណាងរបស់ពិភពលោក​ទាំងមូល បានប្រជុំគ្នា​នៅ​ទីក្រុង ប៊ន ដើម្បីធ្វើឲ្យឈានទៅ​មុខ​នូវកិច្ចចរចាអាកាសធាតុមុនសន្និសីទ​អន្តរជាតិ​ស្តី​អំពី​អាកាស​ធាតុលើកទី២៩ ដែលត្រៀមធ្វើ​នៅទីក្រុងបាគូ ប្រទេសអាហ្ស៊ែបៃហ្សង់ នៅថ្ងៃទី១១-១២ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។  លោកព្យែរ៍ ហ្វ្រាយលីនស្តេន ពីសកលវិទ្យាល័យ អ៊ិចសេស្ទើ និង​មជ្ឈមណ្ឌល​ជាតិសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងវិទ្យាសាស្រ្តបារាំង បានបញ្ជាក់ថា ៖ “សម្រាប់យើង​រឿង​នេះរំឭកអំពីភាពបន្ទាន់ និងសារសំខាន់នៃកិច្ចចរចា និងកិច្ចព្រៀង​ដើម្បីកាត់បន្ថយ​ការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់”។

លោកស្រី វ៉ាឡេរី ម៉ាសុន ដែលម៉ូត អាកាសធាតុវិទូ បានរំឭកដែរថា ៖ “សកម្មភាពសម្រាប់​អាកាស​ធាតុគឺមានសារសំខាន់ ដោយសារតែការកើន​កម្តៅដោយសកម្មភាពរបស់មនុស្ស​បន្ថែម​នឹងបង្កើនហានិភ័យកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកស្រីក៏បានរំឭកផងដែរ អំពី​រលកកម្តៅថ្មីៗ គ្រោះរាំងស្ងួត ឬភ្លៀងព្យុះខ្លាំងៗ នៅជុំវិញពិភពលោក។

ការកើនកម្តៅគឺជាលទ្ធផលនៃការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដែលភាគច្រើនបង្កឡើង​ដោយ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់ដ៏សម្បើម​នៃថាមពលផូស៊ីល ប្រេង ឧស្ម័ន និងធ្យូង ដែលស្ថិតនៅកម្រិកឯកតកម្មថ្មី គឺមានប្រមាណ ៥៣ពាន់លានតោននៃឧស្ម័នកាបូនិក​ដែលបំភាញចេញជារៀងរាល់ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ​២០១៣ ដល់ ឆ្នាំ២០២២។