លោកសេនាប្រមុខ ហ្គឺ​អ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ មេទ័ពសូវៀតដែលផ្ជាញ់លោកហ៊ីត្លែរ

លោកហ្គឺអ័រហ្គ៊ី កុនស្តង់ទីណូវីច ហ្ស៊ូកូវ កើតនៅថ្ងៃទី១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៨៩៦។ លោកគឺជាទាហាន និងជាអ្នកនយោបាយរុស្ស៊ី បន្ទាប់មក សហភាពសូវៀត។

លោកហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ កើតនៅក្នុងគ្រួសារកសិករនៃភូមិ ស្រ្តេកូវកា ដែលមានប្រជាជន ៣០០នាក់ នៅឆ្នាំ១៨៩៧ នៅជិតទីក្រុងតូច អ៊ូហ្គូដស្គី ហ្សាវ៉ូដ ដែលមានចម្ងាយ ៩៨គម ភាគ​និរតី​ទីក្រុងមូស្គូ។

ដំបូង ជាកូនទាហាននៅក្នុងចក្រភពរុស្ស៊ី នៅអំឡុងសង្រ្គាមលោកលើកទី១ បន្ទាប់​មក លោក​ហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ ក្លាយជាមន្រ្តីយោធា​ក្រហមនៃគណបក្សសង្គមនិយមសូវៀត​នៅអំឡុង​ពេល​សង្រ្គាម​ស៊ីវិល។ លោកបានឡើងឋានៈជាបន្តបន្ទាប់នៅចន្លោះសង្រ្គាមលោកលើកទី១ និង​សង្រ្គាម​​លោក​​លើកទី២ រហូត​ដល់ លោកចូសេព ស្តាលីន តែងតាំងរូបលោកជា ប្រមុខអគ្គ​មេ​បញ្ជា​ការ​នៅ​ខែមករា ឆ្នាំ១៩៤១។

ក្រោយការបរាជ័យរដូវក្តៅរបស់រុស្ស៊ី ឆ្នាំ១៩៤១ លោកស្តាលីន បានបញ្ជូន​រូបលោកជា​តំណាង​​មេ​បញ្ជាការ​កងកម្លាំងកងទ័ពនៅលើសមរភូមិ​ក្តៅបំផុត។ ដូច្នេះលោកហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ មានតួនាទី​ដ៏​សំខាន់​នៅលើសមរភូមិខាងកើតនៅសង្រ្គាមលោកលើកទី២។ ជាអ្នកសម្របសម្រួលកងកម្លាំង​សូវៀត​​នៅអំឡុងពេលប្រតិបត្តិការយោធាសំខាន់ៗជាច្រើន លោកក៏ដើរតួនាទីដ៏សំខាន់​សម្រាប់ការ​ចាប់ផ្តើមសមរភូមិឡេនីនក្រាដ បន្ទាប់មកតួនាទីផ្តាច់​ព្រ័ត្យ​នៅ​សមរភូមិមូស្គូ។ លោក​ហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ បានចូលរួម​ការរៀបចំប្រតិបត្តិការវាយបកនៅ​ស្តាលីន​ក្រាដ។ លោកហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ ក៏ជាអ្នកសម្របសម្រួល​នៃផ្នែកខាងជើងនៃសមរភូមិ​គូស្ក៍ ផ្នែកនៃការដណ្តើម​យក​អ៊ុយក្រែន និងមួយផ្នែកខាងត្បូងនៃប្រតិបត្តិការ បាហ្គ្រាស្យុង។  

ដោយត្រូវបានតែងតាំងជាមេបញ្ជការសំខាន់នៃសមរភូមិមុខសូរៀត សមរភូមិបេឡារុសទី១ លោក​ហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ ដឹកនាំសកម្មភាពសំខាន់នៃការវាយប្រហារ វីស្តុល អូឌើ សមរភូមិ ស៊ីឡូ និងដណ្តើមយកផ្នែកកណ្តាលនៃទីក្រុងប៊ែរឡាំងអាឡឺម៉ង។ គឺនៅពីមុខលោក ​ដែល​កង​កម្លាំង​ទាហាន​អាឡឺម៉ង បានចុះចាញ់នៅថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៤៥។

លោកស្តាលីន ដែលមិនពេញចិត្តនឹងប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ បានដក​តំណែង​លោកនៅឆ្នាំ១៩៤៦ បន្ទាប់មកបញ្ជូនលោកទៅទីក្រុង អូដឺសា បន្ទាប់មក ទៅទីក្រុង ស្វឺដឡូវ។ មរណភាពរបស់លោកស្តាលីន នៅឆ្នាំ១៩៥៣ បានផ្តល់ឲ្យលោក​នូវទម្ងន់ពិត​ប្រាកដ​​ខាងនយោបាយ។ បន្ទាប់មកលោកហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ បានក្លាយជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារ​ជាតិពី​ឆ្នាំ​១៩៥៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៥៧ និងគាំទ្រលោកគ្រូឆេវ នៅពេលលោកស្តាលីនបាត់បង់​អំណាច។ ដោយ​មិនទុកចិត្ត អាចហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ កើនអំណាចកាន់តែខ្លាំង លោកគ្រូឆេវ បាន​ដកមុខងារ​លោក​ហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ ទាំងអស់ និងដាក់លោកឲ្យចូលនិវត្តទាំងស្រុងនៅឆ្នាំ​១៩៥៧។

ជូនកាល លោកហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ ត្រូវបានពិព៌នាថា ឃោឃៅ និងកំណត់ដូចជា​សេនា​ប្រមុខ​របស់​ស្តាលីន ឬស្រមោលរបស់លោកស្តាលីន។ អ្នកប្រវិត្តសាស្រ្ត លោកហ្សង់ លូប៉េ ដែល​បាន​សរសេរជីវប្រវត្តិលោក​នៅឆ្នាំ២០១៣ បានចាត់​ទុកលោកថា ជាបុរសដែលធ្វើលោក​ហ៊ីត្លែរចុះចាញ់។ លោកសេនាប្រមុខ ហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ គឺជាមន្រ្តីយោធាដែលត្រូវបានបំពាក់​គ្រឿង​​ឥស្សរ​យស​ច្រើន​បំផុតនៃប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់សហភាពសូវៀត។

លោកហ្គឺអ័រហ្គ៊ី ហ្ស៊ូកូវ បានសន្លប់បាតបង់ស្មារតី​នៅថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៤ ហើយ​លោក​​បានទទួលមរណភាពនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៤ នៅមន្ទីរពេទ្យដោយមិន​ដឹង​ខ្លួន។ ធាតុត្រូវបានយកទៅតម្កល់នៅកំពែងវិមានក្រឹមឡាំង នៅក្បែរសេនាប្រមុខល្បីៗ របស់​រុស្ស៊ី ជាមួយនឹងការផ្តល់កិត្តិយសខាងយោធា។