លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន មេទ័ពដ៏ល្បីល្បាញរបស់អ៊ីស្រាអែល

លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន កើតនៅថ្ងៃទី២០ ឧសភា ឆ្នាំ១៩១៥ នៅទីក្រុង ដឺហ្គានៀ និងទទួល​មរណ​ភាព នៅថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៨១ នៅទីក្រុងតេល អាវីវ។ លោកគឺជាទាហាន និង​ជា​​អ្នកនយោបាយជនជាតិអ៊ីស្រាអែល។

លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន កើតនៅក្នុងដែនដី ប៉ាឡេស្ទីន នៅអំឡុងកាលចក្រភពអូតូម៉ងគ្រប់គ្រង ដោយមិននៅមិនឆ្ងាយពីបឹងទីបេរីយ៉ាដ។ ឪពុកម្តាយរបស់លោកគឺលោកស្រី ដឺវ៉ូរ៉ា និង លោក​ស្ហ្មុយ​អេល ដាយ៉ាន។ លោកទាំងពីរគឺជាជនជាហ្ស្វីហ្វអ៊ុយក្រែន មកពីពីទីក្រុង​ចាកគីវ ដែល​ជា​ទីក្រុងមួយស្ថិតនៅក្នុងចក្រភពរុស្ស៊ី នៅជំនាន់នោះ។   

នៅអំឡុងសង្រ្គាមលោកលើកទី២ លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន បានចូលរួមជាមួយកងកម្លាំង អង់គ្លេស ២ឆ្នាំ បន្ទាប់មកចូលរួមនៅក្នុងកងពលថ្មើជើងទី៧ របស់អូស្រ្តាលី ដែលប្រយុទ្ធ ជាមួយ​កងកម្លាំង វីចឈី នៅប្រទេសស៊ីរី។ គឺនៅក្នុងអំឡុងពេលនេះ ដែលលោកបានបាត់បង់ ភ្នែកខាងឆ្វេងរបស់លោក ដោយគ្រាប់កាំភ្លើងរបស់សត្រូវបានបាញ់ធ្លុះកែវយិតនៅពេល លោក​កំពុងឆ្លុះ។ លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន បានឡើងដំណែងនៅក្នុងកងទ័ព អង់គ្លេសបន្ទាប់ពី សង្រ្គាម។

នៅអំឡុងសង្រ្គាមឆ្នាំ១៩៤៨ លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន បានគ្រប់គ្រងតំណែងជាច្រើន នៃទំនួល ខុស​ត្រូវដែលចេះតែកើនឡើង មានជាអាទិ៍ធ្វើការនៅជ្រលង ហ្សកដង់ និងនៅក្នុងតំបន់​កណ្តាលប្រទេសអ៊ីស្រាអែល។ ដោយត្រូវបានស្ញប់ស្ញែងយ៉ាងខ្លាំងដោយលោកដាវីឌ បេន ហ្គួរីយ៉ុង ដែលជាអនាគតនាយក​រដ្ឋមន្រ្តីនៃរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលដែលនឹងបង្កើតថ្មី លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន ត្រូវបានការពារ។

លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន បន្តអាជីប​យោធា​ដ៏លេចធ្លោ និងក្លាយជាអគ្គមេបញ្ជាការដ៏សំខាន់នៃកង ត្សាហាល់ កងកម្លាំងការពារអ៊ីស្រាអែលពីឆ្នាំ១៩៥៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៥៨ និងនៅ​អំឡុង​វិបត្តិ​នៃ​ព្រែក​ជីកស៊ុយអេនៅឆ្នាំ១៩៥៦ ប្រឆាំងនឹងអេហ្ស៊ីប។

នៅឆ្នាំ១៩៥៩ លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន បានចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយ និងចូលរួម​ក្នុង​គណបក្សម៉ាប៉ៃ ដែលជាគណបក្សឆ្វេងនិយមដ៏ធំរបស់អ៊ីស្រាអែល។ លោកគឺជា​រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​​កសិកម្ម​រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៦៤។ នៅឆ្នាំ១៩៦៧ លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន ត្រូវបាន​តែង​តាំង​ជា​រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិ ដើម្បីប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​ដែលគំរាមកំហែង​អ៊ីស្រាអែល។

លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន ត្រូវបានគេ​កំណ​ត់​ថា ជាតួអង្គដោយមានអំណាចនៅពីក្រោយ​នៃ​សង្រ្គាម​​ប្រាំមួយថ្ងៃ។ លោកបាន​ទទួល​នូវ​ប្រជាប្រិយភាពយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេស​អ៊ីស្រាអែល ក៏ដូចជាបរទេស។

ភាពល្បីល្បាញបានកើតមានឡើងចំពោះលោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន ដោយមានជ័យជម្នះនៅ​សង្រ្គាម គីបពួរ​ ប៉ុន្តែកងកម្លាំងការពារអ៊ីស្រាអែលខូចខាតយ៉ាងខ្លាំង នៅអំឡុងពេល ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ដំបូង​នៃ​សង្រ្គាម។ សង្រ្គាមគីពួរ បានជះឥទ្ធិពលលើផ្លូវចិត្ត និងសុខភាពរបស់លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន។ លោក​បាន​ដក​ខ្លួន​ពីឆាក​នយោបាយភ្លាមៗនៅឆ្នាំ១៩៧៧ បន្ទាប់មកចូល​ប្រឡូ​ក​ក្នុង​​មួយ​រយៈ​ពេលខ្លី ធ្វើ​ជា​រ​ដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​ការបរទេស​ក្រោមរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកមឺណាហេម បឺហ្ស៊ីន។

នៅពេលធ្វើជារដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួងការបរទេស លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន ជាមួយសមភាគីអេហ្ស៊ីប លោក​ប៊ូត្រូស ប៊ូត្រូស ហ្គាលី គឺជាអ្នកចរចាម្នាក់ដ៏សំខាន់​នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព​អ៊ីស្រាអែល​អារ៉ាប ដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក អានូអា អេលសាដាត និង​លោក​មឺណាហេម បឺហ្ស៊ីន នៅឆ្នាំ១៩៧៩។

លោកម៉ូស្ហ៉េ ដាយ៉ាន បានចូលរួមនៅកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព កំដាវីដ និងទទួលមរណភាព បន្តិចបន្ទាប់ នៅឆ្នាំ១៩៨១ ដោយជំងឺមហារីកពោះវៀនធំ។ សពលោកត្រូវបានបញ្ចុះ​នៅក្នុង​ភូមិណាហាឡាល់ ដែលជាភូមិដែលលោករីកធំធាត់កាលពីវ័យកុមារ។