សម្តេចប៉ាបហ្រ្វង់ស៊ីស្កូ បានសោយទិវង្គត នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ទី២១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ ក្នុងជន្មាយុ ៨៨វស្សានៅ និវេសនដ្ឋានរបស់ទ្រង់ វិមានកាសា សន្តីម៉ាថានៅបុរីវ៉ាទីកង់។ នេះបើតាមសេចក្តីរាយការណ៍របស់វ៉ាទីកង់ញូវ។
ការសោយទិវង្គតរបស់ទ្រង់ត្រូវបានបញ្ជាក់ នៅវេលាម៉ោង ៩ និង ៤៥ នាទីព្រឹក ដោយ លោកកាឌីណាល់ ខេវិន ហ្វារ៉ែល (Kevin Farrel)អគ្គលេខាធិការព្រះសហគមន៍កាតូលិកនៅសន្តអាសនៈ។
លោកកាឌីណាល់ បានប្រកាសថា “"បងប្អូនប្រុសស្រីជាទីគោរព ខ្ញុំសូមប្រកាសអំពីការសោយទិវង្គតរបស់ព្រះសម្តេចប៉ាប ហ្វ្រង់ស៊ីស្កូ គឺនៅម៉ោង ៧ និង ៣៥ នាទីនាទីព្រឹកនេះ”។
លោកកាឌីណាល់បានប្រកាសទៀតថា សម្តេចប៉ាប បានយាងត្រឡប់ទៅជួប ព្រះជាម្ចាស់វិញហើយ ក្រោយពេលដែលទ្រង់បានឧទ្ទិសជីវិតរបស់ទ្រង់ចំពោះព្រះសហគមន៍ ហើយបានខិតខំណែនាំយើងទាំងអស់គ្នាឲ្យយល់នូវ តម្លៃនៃដំណឹងល្អដោយភាពស្មោះត្រង់ ក្លាហាន និង ដោយក្តីស្រលាញ់។
សម្តេចប៉ាបត្រូវបានបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យពហុព្យាបាល Agostino Gemelli នៅថ្ងៃសុក្រទី ១៤ ខែកុម្ភៈឆ្នាំ ២០២៥ បន្ទាប់ពីទទួលរងពីជំងឺរលាកទងសួតអស់រយៈពេលជាច្រើនថ្ងៃ។
ស្ថានភាពព្យាបាលរបស់សម្តេចប៉ាប កាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺនជាបណ្តើរៗ ហើយក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិត របស់ព្រះអង្គបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបញ្ជាក់ពីស្ថានភាពគ្រោះថ្នាក់នៃជំងឺរលាកសួតនៅថ្ងៃអង្គារ ទី១៨ ខែកុម្ភៈ។
បន្ទាប់ពីស្នាក់នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យរយៈពេល ៣៨ ថ្ងៃ សម្តេចប៉ាបបានទទួលការអនុញ្ញាតឲ្យវិលត្រឡប់មកកាន់និវេសនដ្ឋានរបស់ទ្រង់នៅវិមានកាសា សន្តីម៉ាថា ដើម្បីបន្តការព្យាបាល ។
សម្តេចប៉ាបត្រូវបានគេដឹងថា ធ្លាប់វះកាត់សួតនៅពេលដែលទ្រង់មានព្រះជន្ម២០វស្សា។ នៅក្នុងដំណើរការវះកាត់កាលពីឆ្នាំ១៩៥៧ នៅប្រទេសអាហ្សង់ទីនដែលជាប្រទេសកំណើតរបស់ទ្រង់ គេបានកាត់ផ្នែកខ្លះនៃសួតរបស់ទ្រង់ ដោយសារតែ ការឆ្លងមេរោគផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរ។
នៅពេលដែលទ្រង់ត្រូវបានជ្រើសតាំងនឹងដឹកនាំជាសម្តេចប៉ាប ទ្រង់ធ្លាប់ទទួលការព្យាបាលម្តងទៀត នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ដោយនៅពេលនេះទ្រង់បានលុបចោលដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេស អារ៉ាប់រួមផងដែរ៕
ជីវប្រវត្តិ សម្តេចប៉ាប ហ្វ្រង់ស៊ីស្កូ
អំពីការត្រាស់ហៅនិងកិច្ចការងារមុនជាសម្តេចប៉ាប៖
សម្តេចប៉ាប ហ្វ្រង់ស៊ីស្កូ មានឈ្មោះដើមថា ចច ម៉ារីយ៉ូ ប៊ឺហ្គោលីយ៉ូ (Jorge Mario Bergoglio)។ លោកជាអគ្គអភិបាលនៃព្រះសហគមន៍ភូមិភាគ ប៊ុយណូស អាយរេស(Buenos Aires) នៅក្នុងប្រទេសអាហ្សង់ទីន ជាបព្វជិតនៃក្រុមគ្រួសារសហជីវិនព្រះយេស៊ូ។ លោកបានជាប់ឆ្នោត ទទួលមុខងារជាអភិបាលក្រុងរ៉ូមទី២៦៦ បន្តវេនពីសន្តសិលា កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមីនាឆ្នាំ២០១៣។ ក្នុងមុខងារជាសម្តេចប៉ាប លោកជ្រើសរើសព្រះនាមថា ហ្វ្រង់ស៊ីស្កូ។
សម្តេចប៉ាប ហ្វ្រង់ស៊ីស្កូ បានប្រសូតនៅថ្ងៃ ទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៣៦ នៅទីក្រុង ប៊ុយណូស អាយរេស ប្រទេសអាហ្សង់ទីន ស្ថិតក្នុងទ្វីបអាមេរិកឡាទីន។
នៅថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៥៨ លោកបានប្តូរទៅរៀននៅទេវវិទ្យាល័យក្រុមសហជីវិនព្រះយេស៊ូ នៅប្រទេសឈីលី ហើយបញ្ចប់ការសិក្សាអំពីមនុស្សសាស្ត្រ។ ឆ្នាំ១៩៦៣ លោកក៏បានវិលត្រឡប់មកកាន់ស្រុកកំណើតវិញ ហើយទទួលបានសញ្ញាប័ត្រផ្នែកទស្សនវិទ្យានៅទេវវិទ្យាល័យសន្តយ៉ូសែប នៅសំាងមីហ្គែល(San Miguel)។ នៅរវាងឆ្នាំ១៩៦៤-៦៥ លោកបានបង្រៀនអក្សសាស្ត្រនិងទស្សនវិទ្យា នៅវិទ្យាល័យមួយនៅទីក្រុងសាន់តាហ្វី ក្រោយមកនៅឆ្នាំ១៩៦៦ លោកបានបង្រៀនមុខវិជ្ជាដូចគ្នានេះ នៅសាកលវិទ្យាល័យ អែលសាវាឌ័រនៅទីក្រុង ប៊ុយណូស អាយរេស។ ពីឆ្នាំ១៩៦៧ ដល់ឆ្នាំ១៩៧០ លោកបានសិក្សាអំពី ទេវវិទ្យានៅទេវវិទ្យាល័យ សន្តយ៉ូសែប នៅសាំងមីហ្គែល។
នៅថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦៩ លោកទទួលអគ្គសញ្ញាតែងតំាងជាបូជាចារ្យក្នុងក្រុមសហជីវិនព្រះយេស៊ូ និងបានប្រកាសពាក្យសច្ចាជានិរន្តរ៍នៅថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៣។
នៅថ្ងៃទី៣១ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៣ លោកត្រូវបានជាប់ឆ្នោតជា ប្រធានក្រុមគ្រួសារសហជីវិនព្រះយេស៊ូសម្រាប់ប្រទេសអាហ្សង់ទីន ហើយបានបំពេញមុខងារនេះអស់រយៈពេល៦ ឆ្នាំ។
ពីឆ្នាំ១៩៨០ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៦ លោកគឺជាព្រឹទ្ធបុរសមហាវិទ្យាល័យទេវីវិទ្យានិងទស្សនវិទ្យា នៅសាកលវិទ្យាល័យសាំងមីហ្គែល និងជាបូជាចារ្យទទួលខុសត្រូវព្រះសហគមន៍ប៉ាទ្រីសា សន្តយ៉ូសែប នៅភូមិភាគសាំងមីហ្គែល។ នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៨៦ លោកបានទៅសិក្សាបញ្ចប់ថ្នាក់បណ្ឌិតនៅអាល្លឺម៉ង់។ បន្ទាប់មក លោកត្រូវបានប្រធានចាត់ឱ្យធ្វើជាសាស្ត្រាចារ្យ នៅសាកលវិទ្យាល័យអែលសាល់វាឌ័រ និងបន្ទាប់មកជាសាស្ត្រាចារ្យ និងជានាយកណែនាំផ្លូវវិញ្ញាណនៅខ័រដូបា។
នៅថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩២ សម្តេចប៉ាបយ៉ូហានប៉ូលទី២ បានតែងតាំងលោកជាអភិបាលនៃព្រះសហគមន៍អូកា និងជាអភិបាលជំនួយ នៅព្រះសហគមន៍ប៊ុយនូស អាយរេស។ នៅថ្ងៃទី៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៩៧ លោកត្រូវបានតែងតាំងជាអគ្គអភិបាលឧបត្ថម្ភក នៃព្រះសហគមន៍ខាងលើ។ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៩៨ លោកទទួលមុខងារជាអគ្គអភិបាលព្រះសហគមន៍ ប៊ុយនូស អាយរេស បន្តពីកាឌីណាល់ ការ៉ាស៊ីណូ (Quarracino)។
លោកត្រូវបានប្រកាសតែងតាំងជាកាឌីណាល់ ដោយសម្តេចប៉ាប យ៉ូហាន ប៉ូលទី២ នៅថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០០១។ លោកគឺ ជាសមាជិកក្រសួងសម្រាប់គោរពព្រះជាម្ចាស់ និងការអប់រំអគ្គសញ្ញាណនានា ជាសមាជិកក្រសួងសម្រាប់បព្វជិតបព្វជិតា និងជាសមាជិកក្រសួងសម្រាប់វិទ្យាស្ថានជីវិតខាងវិញ្ញាណនិងអំពីជីវិតព្រះសហគមន៍ ហើយលោកក៏ជាក្រុមប្រឹក្សាសម្រាប់ក្រុមគ្រួសារ និងក្រុមប្រឹក្សាសម្រាប់ព្រះសហគមន៍នៅអាមេរិកឡាទីនផងដែរ។
មុខងារជាសម្តេចប៉ាប៖
ចាប់តាំងពីទទួលមុខងារជាសម្ដេចប៉ាបទី២៦៦បន្តវរន ពីសន្តសិលា នៅឆ្នាំ២០១៣ សម្ដេចប៉ាបហ្វ្រង់ស៊ីស្កូ បានយកចិត្តទុកដាក់ លើកិច្ចការងារសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចជា៖
១. កំណែទម្រង់ក្នុងព្រះសហគមន៍៖
- ធ្វើឱ្យមានតម្លាភាពហិរញ្ញវត្ថុ និងកំណែទម្រង់នៅក្នុងបុរីវ៉ាទីកង់ ជាពិសេសនៅក្នុងធនាគារវ៉ាទីកង់។
- បានដោះស្រាយបញ្ហារំលោភបំពានផ្លូវភេទនៅក្នុងព្រះសហគមន៍ ទោះបីជាអ្នករិះគន់អះអាងថា ត្រូវការវិធានការបន្ថែមទៀតក៏ដោយ។
២. តស៊ូមតិដើម្បីជនក្រីក្រនិងអ្នកដែលសង្គមមិនរាប់រក និងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស៖
- លោកបានសង្កត់ធ្ងន់លើយុត្តិធម៌សង្គម វិសមភាពសេដ្ឋកិច្ច និងការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះជនក្រីក្រ
- លោកលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការអាណិតអាសូរចំពោះជនចំណាកស្រុក និងជនភៀសខ្លួន
៣. បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុនិងបរិស្ថាន៖
- លោកបានរៀបចំឯកសារអប់រំគ្រីស្តបរិស័ទដែលមានឈ្មោះថា ឡោដាតូស៊ី (Laudato Si’ )ក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ដែលជំរុញឱ្យមានសកម្មភាពប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុដើម្បីឱ្យមានការទទួលខុសត្រូវលើបរិស្ថានសកលដែលជាស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះជាម្ចាស់ និងជាផ្ទះរួមរបស់មនុស្សជាតិ
៤. ទំនាក់ទំនងអន្តរសាសនា និងការទូតសកល៖
- លោកបានពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយសាសនាផ្សេងៗ
- សម្ដេចប៉ាបបានដើរតួនាទី ចរចារកសន្តិភាព រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងគុយបា រួមទាំងលើកទឹកចិត្តឱ្យមេដឹកនាំនៃប្រទេសនីមួយៗ ស្វែងរកសុខសន្តិភាពដល់ប្រជាជនជាជាងធ្វើសង្គ្រាមបង្ហូឈាម
៥. ការដោះស្រាយបញ្ហាសង្គមទំនើប៖
ដើម្បីឲ្យប្រជាជនរបស់ព្រះជាម្ចាស់មួយចំនួនអាចវិលមករកព្រះជាម្ចាស់វិញ
- សម្តេចប៉ាបបានលើកទឹកចិត្តដល់ស្ត្រីដែលមានកូនតែគ្មានស្វាមីនិងកូនរបស់នាងអាចទទួលអគ្គសញ្ញានានាក្នុងព្រះសហគមន៍
- រួមបញ្ចូលអស់អ្នកដែលស្រឡាញ់សម្ព័ន្ធភេទដូចគ្នាទៅក្នុងព្រះសហគមន៍ ដោយមានការអនុគ្រោះមួយចំនួន
- បន្ធូបន្ថយច្បាប់មួយចំនួនអំពីជីវិតអាពាហ៍ពិពាហ៍ ដូចជាការលែងលះ និងការរៀបការម្តងទៀត។
៦. បង្កើតឆ្នាំផ្សេងៗសម្រាប់ព្រះសហគមន៍សកលយកចិត្តទុកដាក់អំពីជំនឿនិងរស់នៅជិតស្និទ្ធជាមួយព្រះជាម្ចាស់
បង្កើតឆ្នាំមេត្តាករុណា និងធ្វើព្រះពរផ្ដាច់បាបក្នុងពេលមានរោគរាតត្បាតដោយកូវីដ១៩
៧. ការរួមដំណើរជាមួយគ្នាក្នុងព្រះសហគមន៍ (Synodal Church) និងវិមជ្ឈការ៖
- បើកដំណើរការសន្និបាតព្រះសហគមន៍សកល (Synodality) ក្នុងឆ្នាំ២០២១-២០២៤ អំពីរួមដំណើរជាមួយគ្នាជាបងប្អូនក្នុងធ្លុងតែមួយប្រកាសដំណឹងល្អ ដើម្បីស្វែងរកផ្លូវថ្មីសម្រាប់ព្រះសហគមន៍ឱ្យមានភាពជិតស្និទ្ធជាមួយគ្រីស្តបរិស័ទរបស់ខ្លួន។
៨. ពង្រឹងផ្លូវវិញ្ញាណដល់គ្រីស្តបរិស័ទ៖
- លោកបានផ្ញើសារលិខិតដាស់តឿន រំលឹក និងណែនាំគ្រីស្តបរិស័ទ គ្រប់វិស័យឱ្យយកចិត្តទុកដាក់លើកិច្ចការប្រកាសដំណឹងល្អតាមមុខងាររៀងៗខ្លួន
- អប់រំណែនាំជំនឿប្រចាំសប្តាហ៍ និងណែនាំអធិដ្ឋានប្រចាំខែ
- សរសេរឯកសារអប់រំគ្រីស្តបរិស័ទចំនួនបី រួមមាន ពន្លឺនៃជំនឿ «Lumen Fidei» ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ស្តីអំពីជំនឿនៅក្នុងមន្ទិលនៃសម័យទំនើបនិងលិទ្ធិនិយម ដោយឆ្លុះបញ្ចាំងថាជំនឿមិនមែនឲ្យមនុស្សខ្វាក់ភ្នែកនោះទេ តែឲ្យចូលជ្រៅក្នុងការយល់ចិត្តនិងស្រឡាញ់។ ឯកសារទី២មានឈ្មោះថា ឡោដាតូស៊ី (Laudato Si’) បោះពុម្ពផ្សាយក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ដែលផ្តោតសំខាន់លើ បញ្ហាបរិស្ថានធម្មជាតិ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងយុត្តិធម៌សង្គម ដើម្បីឲ្យមនុស្សយកចិត្តទុកដាក់ថែរក្សានិងការពារផ្ទះរួមរបស់ខ្លួន។ ឯកសារទី៣មានចំណងជើងថា ភាពជាបងប្អូននឹងគ្នា (Fratelli Tutti) បោះពុម្ពផ្សាយក្នុងឆ្នាំ២០២០ ផ្តោតសំខាន់លើភាតរភាព មិត្តភាពក្នុងសង្គម និងសាមគ្គីភាពក្នុងពិភពលោក ដែលបានអំពាវនាវឱ្យមេដឹកនាំនានារួមគ្នាកសាងពិភពលោកដោយសេចក្តីស្រឡាញ់ យុត្តិធម៌ និងសន្តិភាព។
- ជាមួយគ្នានេះ លោកបានសរសេរសារលិខិតជាច្រើនផ្ញើជូនគ្រីស្តបរិស័ទក្នុងឱកាសបុណ្យនានា ហើយក៏មានសាររំលែកទុក្ខ និងសារសារទរជាច្រើនដល់ព្រះសហគមន៍ក្នុងពិភពលោកផងដែរ
- យកចិត្តទុកដាក់ចំពោះកិច្ចប្រកាសដំណឹងល្អដល់ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងតំបន់អាម៉ាហ្សូន
សម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស៊ីស្កូ បានធ្វើទស្សនកិច្ចផ្លូវការជាង៤០ដងនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីតាលី ដោយផ្តោតលើបញ្ហាសង្គមមានដូចជា ភាពក្រីក្រ ជនអន្តោប្រវេសន៍ ការប្រឆាំងនឹងពួកម៉ាហ្វីយ៉ាជាដើម ជីវិតខាងផ្លូវវិញ្ញាណ និងការសន្ទនាអន្តរសាសនា។
ជាមួយគ្នានេះ សម្ដេចប៉ាប បានធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការចំនួន៤៥ដងទៅកាន់ប្រទេសប្រមាណជាង៦០ប្រទេសនៅជុំវិញពិភពលោក។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនោះផ្ដោតទៅលើ សន្តិភាព ទំនាក់ទំនងអន្តរសាសនា យុត្តិធម៌សង្គម និងការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះអ្នកក្រីក្រនិងអ្នកដែលគេមិនរាប់រកក្នុងសង្គម។ សម្ដេចប៉ាបបានយាងមកដល់ទ្វីបអាស៊ី រួមមាន៖
ទស្សនកិច្ចអាស៊ីភាគខាងលិច (Middle East) និងអាស៊ីកណ្ដាល៖
១. ទឹកដីសន្យារបស់ព្រះជាម្ចាស់ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ រួមមាន ព្រះរាជាណាចក្រយ័ដាន់ ប៉ាឡេស្ទីន និងអ៊ីស្រាអែល
២. អាមីនៀក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៦
៣. សហភាពអារ៉ាប់រួមក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩
៤. អ៊ីរ៉ាក់ក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២១
៥. កាស្សាស្ថានក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២
៦. បារ៉ាអ៊ីន ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២
ទស្សនកិច្ចនៅអាស៊ីខាងកើត អាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍៖
១. កូរ៉េខាងត្បូងក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ២០១៤
២. ហ្វីលីពីននិងស្រីលង្កា ក្នុងមករា ឆ្នាំំ២០១៥
២. មីយ៉ាន់ម៉ានិងបង់ក្លាដេសក្នុងខែវិច្ឆិកា និងធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧
៣. ថៃនិងជប៉ុនក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩
៤. ឥណ្ឌូនេស៊ី ទីម័រខាងកើត និងសិង្ហបុរីក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤។
ទិវាយុវជនពិភពលោក និងយុវជនអាស៊ី៖
- លោកបានណែនាំនិងលើកទឹកចិត្តយុវជន ឱ្យរួមគ្នាបង្កើតវប្បធម៌សន្តិភាពក្នុងជំនឿ ជាពិសេសក្នុងទិវាយុវជនពិភពលោក ដែលមាននៅប្រទេសប្រស៊ីលក្នុងឆ្នាំ២០១៣ នៅប៉ូឡូញក្នុងឆ្នាំ២០១៦ នៅប៉ាណាម៉ាក្នុងឆ្នាំ២០១៩ និងនៅព័រទុយហ្គាល់ក្នុងឆ្នាំ២០២៣
- សម្តេចប៉ាបបានចូលរួមទិវាយុវជនអាស៊ីកាលពីឆ្នាំ២០១៤ នៅក្រុងសេអ៊ូល ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងផងដែរ ដែលជាដំណើរទស្សនកិច្ចលើកដំបូងរបស់ព្រះអង្គ ក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងកើត
Ad Limina visit៖
កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ ព្រះអង្គបានយាងជួបជាមួយសភាលោកអភិបាលឡាវកម្ពុជា ក្នុងកម្មវិធី(Ad Limina visit) ដើម្បីសំណេះសំណាលសួរសុខទុក្ខ និងពិភាក្សាកិច្ចការងារព្រះសហគមន៍មួយចំនួន នាទីក្រុងរ៉ូម។ ព្រះអង្គក៏បានលើកទឹកចិត្តនិងជំរុញឲ្យបន្តកិច្ចការងារចងក្រងអំពីមរណសាក្សីនៅកម្ពុជាផងដែរ៕
Daily Program
