ចូហាន ខេពប្លើ កំពូលអ្នកតារាសាស្រ្តសិក្សាចលនាភព

លោកចូហាន ខេពប្លើ កើតនៅថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៥៧១ នៅទីក្រុងវ៉ៃល ទីក្រុងសេរី នៃ ចក្រភពអាឡឺម៉ង។ លោកទទួលមរណភាព​នៅថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៦៣០ នៅទីក្រុង រ៉ាទីស្បូន ទីក្រុងសេរីនៃចក្រភព។ លោកចូហាន ខេពប្លើ គឺជាអ្នកតារាសាស្រ្ត​ជនជាតិ អាឡឺម៉ង់ដ៏ល្បីល្បាញ​ដែលបានសិក្សា​លើសមតិកម្ម​របស់នីកូឡា កូពេនីក ដែលបញ្ជាក់ថា ផែនដីវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យ ហើយជាពិសេសដើម្បីបានរកឃើញថា ភពផ្សេងៗមិន​វិលជុំវិញ​ព្រះអាទិត្យតាមរង្វង់មូលឥតខ្ចោះនោះទេ តែជាដំណើរគោលចរតាមរង្វង់រាងអេលីប។

លោកចូហាន ខេពប្លើ កើតនៅក្នុងគ្រួសារ​ដែលកាន់សាសនាប្រូតេស្តង់ លូធើ។ កាល​ពី​វ័យ​កុមារ​គ្រួសាររបស់លោកមានភាពក្រីក្រយ៉ាងខ្លាំង។ ទាំងអស់គ្នារស់នៅក្នុងគ្រួសារ​ជីដូនជីតា។

លោកខេពប្លើ បានរកឃើញទំនាក់ទំនងគណិតវិទ្យា ដែលគេហៅថា ច្បាប់ខេពប្លើ ដែលគ្រប់​គ្រងចលនាភព​នៅលើគន្លងរបស់វា។ ទំនាក់ទំនងទាំងនេះ បន្ទាប់មក​ត្រូវ សិក្សាបន្ថែម​ដោយ លោកអ៊ីសាក ញូតុន ដើម្បីបង្កើតបានជាទ្រឹស្តីទំនាញសកល។

លោកខេពប្លើ បានរកឃើញទំនាក់ទំនងគណិតវិទ្យាបី ដែលសព្វថ្ងៃ គេហៅថា ច្បាប់ខេពប្លើ ដែលគ្រប់គ្រងចលនា​របស់ភពនៅលើគន្លងរបស់ពួកវា។ ទំនាក់ទំនងពីរដំបូង​ត្រូវបាន ផ្សព្វផ្សាយ​នៅឆ្នាំ១៦០៩ នៅក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា តារាសាស្រ្ត ណូវ៉ា។ ទំនាក់ទំនងទី៣ ចេញនៅឆ្នាំ១៦១៨ និងវាស់វែងទំនាក់ទំនងរវាងបណ្តោយនៃពាក់​កណ្តាល​អ័ក្ស និងរយៈពេលរង្វិលជុំ។ ទំនាក់ទំនងទាំងនេះ គឺជាគ្រឹះ​ដោយសារតែវាពួកវា​ត្រូវ​​បាន​សិក្សា​​បន្ថែម​នៅពេលក្រោយមកដោយលោកអ៊ីសាក ញូតុន ដើម្បីបង្ហាញទ្រឹស្តីរបស់លោក​នៃ​ទំនាញ​សកល។ នៅក្នុងស្នាដៃ តារាសាស្រ្តណូវ៉ា លោកខេពប្លើ បានប្រមើលមើលខ្លះៗ​ដែរ​អំពី​ច្បាប់ទំនាញសកលនេះ។ លោកខេពប្លើ ពន្យល់អំពីទំនាក់ទំនងនៃថាមពលទំនាញ និងការទាញរបស់ភព ដែលថា ភពពីរ ទាញគ្នា​ផ្ទាល់ទៅវិញទៅមក ដោយសារម៉ាសរបស់វា ក្រៅ​ពី​ព្រំដែនទំនាញនៃភពទី៣។ ដើម្បីឲ្យកាន់តែងាយស្រួលយល់ លោកបានសរសេរស្នាដៃ​ដែល​ត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាសៀវភៅទីមួយ​នៃវិទ្យាសាស្រ្តប្រឌិត គឺហៅថា ការស្រមើស្រមៃ និងតារាសាស្រ្តព្រះចន្ទ។ លោកខេពប្លើ ចង់បង្ហាញបង្ហាញបញ្ហានានាដែលចោទឡើង​ដោយ​ទំនាញ និងថាមពលទំនាញ​ដោយស្រមៃអំពី​ការធ្វើដំណើរពីផែនដីទៅ​ព្រះចន្ទ​តាម​រយៈ​តួអង្គ​ពីរ។ ការចេញដំណើរដំបូង គឺលឿនខ្លាំង ការថយចុះជាបន្តបន្ទាប់នូវថាមពលទំនាញ ដែល​ចុង​ក្រោយគឺលែងមាន បន្ទាប់មកក៏មានទំនាញដែលកើនឡើងនៅលើឋានព្រះចន្ទ ប៉ុន្តែ​វា​មាន​កម្លាំង​ខ្សោយជាងនៅលើផែនដីទេ។

លោកខេពប្លើ បង្កើតវិទ្យាសាស្រ្តថ្មី ដែលគេមើលឃើញច្បាស់ និងសំយោគនៅឆ្នាំ១៦០៤ បន្ទាប់មកនៅឆ្នាំ ១៦១១ ក៏លេចឡើងនូវគោលការណ៍គ្រឹះ​នៃវិទ្យាសាស្រ្តនៃការមើលឃើញ​ទំនើប ដូចជាធម្មជាតិរបស់ពន្លឺ បន្ទប់ងងឹត កញ្ចក់រាប និងកោង វែនតា និង បាតុភូតដែល​ពន្លឺ​ឆ្លងកាត់មជ្ឈដ្ឋានពីរដែលមានដង់ស៊ីតេខុសគ្នា។

លោកខេពប្លើ ត្រូវបានជឿថា រកឃើញ​ដោយសារការងារ​នៅខាងក្នុង ដែលចក្រវាលសកល​ត្រូវរង​ក្រោមច្បាប់​សុខដុមរមនា ដែលបង្កទំនាក់ទំនងរវាង​តារាសាស្រ្ត និងតន្រ្តី។ នៅក្នុង​ស្នាដៃ ហាមូនីស មុនឌី ដែលផ្សព្វផ្សាយ​នៅឆ្នាំ១៦១៩ លោកសរសេរអក្សរ​ភ្លេង​ចេញ​ពី​ចលនា​ភព។ ការប្រែប្រួលនៃល្បឿនរបស់ភពទាំងនេះ ត្រូវបានតំណាងដោយ​ណូតតន្រ្តីរួមផ្សំ​ខុសៗ​គ្នា។ ដូច្នេះវាងាយស្រួលបែងចែក គន្លងដែលនៅឆ្ងាយពីមណ្ឌលកណ្តាល។ ហើយ​ក៏​នៅ​ក្នុងស្នាដៃ​ដែលមាន ៥ក្បាលនេះ ដែលលោកខេពប្លើ ថ្លែងអំពីច្បាប់គ្រឹះទី៣ របស់លោក។ ច្បាប់នេះ​​ផ្តល់លទ្ធផល​នៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់លោកអំពី​គំរូចក្រវាល​​ដែលមានភាព​សុខដុមរមនា។