ហ្គ្រូអេនឡេន គឺជាប្រទេសសហព័ន្ធនៃរាជាណាចក្រដាណឺម៉ាក និងជាដែនដីឯនាយសមុទ្រ ដែលចងភ្ជាប់និងសហភាពអឺរ៉ុប។ ហ្គ្រូអេនឡេនស្ថិតនៅភាគខាងកើតនៃជ្រោយអាកទិក នៅភាគឥសាននៃទ្វីបអាម៉េរិកខាងជើង និងមានមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិកស្ថិតនៅភាគអាគ្នេយ៍។
ជាមួយនិងផ្ទៃដីដែលមានទំហំ ២ ១៦៦ ០៨៦ km2 ហ្គ្រូអេនឡេនគឺជាកោះដែលមានទំហំធំ ជាងគេនៅលើពិភពលោក។ ហើយដោយមានប្រជាជនចំនួន ៥៦ ៦០៩ នាក់ ត្រឹមថ្ងៃទី១ ខែ មករា ឆ្នាំ២០២៣ ហ្គ្រូអេនឡេន ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមដែនដីនៅលើភពផែនដី ដែលមាន ដង់ស៊ីតេ ប្រជាជនរស់នៅតិចបំផុតផងដែរ។
នៅរដូវរងា នៅភាគខាងជើងទឹកដីហ្គ្រូអេនឡេន ព្រះអាទិត្យលិចបាត់ស្ទើតែពេញរយៈពេល ៣ខែ។ សីតុណ្ហភាពជាមធ្យម គឺមាន −៣០°C។ សីតុណ្ហភាពជាមធ្យមនៅតាមតំបន់មាត់សមុទ្រ គឺ ប្រែប្រួលពី −១៥°C នៅភាគខាងជើង និង ០°C នៅភាគខាងត្បូង។
នៅឆ្នាំ៩៨២ ជនជាតិវីកឃីង លោកអេរីក ឡឺ រូហ្ស៍ បានរកឃើញកោះហ្គ្រូអេនឡេនដែលមានតែទឹកកក និងវាលផ្កាស្មៅនៅតាមតំបន់ឆ្នេរ។ លោកដាក់ឈ្មោះកោះថា ហ្គ្រូអេនឡេន ដែលមានន័យថា ដីបៃតង នៅក្នុងគោលដៅទាក់ទាញអ្នកមកតាំងទីលំនៅ មកបន្ថែមទៀត។
នៅសម័យទំនើប ប្រធានាធិបតីអាម៉េរិក លោកហារី អេស ទ្រូម៉ាន់ ធ្លាប់ផ្តល់ និងស្នើនូវ ទឹកប្រាក់ ១០០លានដុល្លារ ដើម្បីទិញកោះហ្គ្រូអេនឡេន។ ប្រទេសដាណឺម៉ាក ដែលបន្ទាប់ពី សង្រ្គាមលោកទីពីរចប់ បានចាប់យកការគ្រប់គ្រងដែនដីកោះហ្គ្រូអេនឡេន និងបានបដិសេធការលក់កោះនេះទៅឲ្យសហរដ្ឋអាម៉េរិក។
នៅឆ្នាំ១៩៥៣ កោះហ្គ្រូអេនឡេនឆ្លងកាត់ពីលក្ខន្តិកៈដែនដីអាណានិគមទៅ កាន់លក្ខន្តិកៈជាខេត្តឯនាយសមុទ្រ តំណាងរាស្រ្តជនជាតិភាគតិចអង្គុយនៅសភាដាណឺម៉ាក។
នៅអំឡុងសម័យសង្រ្គាមត្រជាក់ សហរដ្ឋអាម៉េរិកស្ថាបនាមូលដ្ឋានទ័ពអាកាសនៅកោះហ្គ្រូអេនឡេន។ ជាឧទាហរណ៍ មូលដ្ឋានទ័ព ថូឡេ ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាមជ្ឈមណ្ឌលដាក់ពង្រាយមីស៊ីលបាលីស្ទីកអន្តរទ្វីប ដែលបំពាក់ដោយក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ និងដែលអាចធ្វើឲ្យកងកម្លាំងនុយក្លេអ៊ែរអាម៉េរិក បាញ់ទៅដល់សហភាពសូវៀតបាន។
នៅអំឡុងទសវត្សឆ្នាំ១៩៦០-ឆ្នាំ១៩៧០ ប្រទេសដាណឺម៉ាកចាប់ផ្តើមធ្វើនយោបាយដាណឺម៉ាកជាតូនីយកម្មលើកោះហ្គ្រូអេនឡេន មានជាអាទិ៍តាមរយៈប្រតិបត្តិការនគរូនីយកម្មដែលសំដៅប្រមូលផ្តុំទីជម្រកឲ្យនៅជុំគ្នា។ អាជ្ញាធរដាណឺម៉ាក បានដឹកនាំនយោបាយធ្វើទំនើបកម្មក្នុងជំហានបង្ខំនៅកោះហ្គ្រូអេនឡេន។ ភូមិតូចៗ ជាច្រើនត្រូវបានបិទ ហើយប្រជាជនរបស់ពួកគេត្រូវប្រមូលផ្តុំឲ្យមករស់នៅតាមទីក្រុងនានា ដែលបង្កបង្កើតបានជាវណ្ណៈកម្មករថ្មីមួយ។ ប៉ុន្តែកោះហ្គ្រូអេនឡេនទទូលបានស្វ័យភាពផ្ទៃក្នុងពីដាណឺម៉ាកនៅឆ្នាំ១៩៧៩។
នៅដើមសតវត្សទី២១ ក៏ឃើញមានការកើនឡើងនូវចលនាឯករាជ្យភាពនិយមនៅកោះហ្គ្រូអេនឡេន។ ប្រទេសរុស្ស៊ីក៏ចាប់ផ្តើមដាក់មូលដ្ឋានយោធាឡើងវិញនៅទ្វីបអាកទិក នៅខណៈដែលប្រទេសចិនអភិវឌ្ឍការវិនិយោគរបស់ខ្លួននៅកោះហ្គ្រូអេនឡេន ហើយចាប់ផ្តើមធ្វើអាជីវកម្មលើរ៉ែកម្រនៅទីនោះ។ ធនធាននៅក្រោមដីនៃកោះហ្គ្រូអេនឡេន ជាវត្ថុធាតុដើម មានដូចជា ប្រេង ឧស្ម័ន និងរ៉ែកម្រ ទាក់ទាញដល់អ្នកវិនិយោគ ដែលមកទល់ពេលនេះបានធ្វើអាជីវកម្មតែបន្តិចបន្តួចដោយសារការតម្រង់ទិសខាងបរិស្ថានពីរដ្ឋាភិបាលដាណឺម៉ាក។
មកខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ ប្រធានាធិបតីអាម៉េរិក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលទើបជាប់ឆ្នោតថ្មីៗ បានសម្តែងសាជាថ្មីនូវក្តីប្រាថ្នារបស់លោកចាប់យកការគ្រប់គ្រងកោះហ្គ្រូអេនឡេន ដោយមិនលើកលែងទាំងការប្រើកម្លាំងយោធាដើម្បីសម្រេចគោលដៅរបស់លោក។ កោះហ្គ្រូអេនឡេនត្រូវបានចាត់ទុកជាយុទ្ធសាស្រ្តសម្រាប់យោធាអាម៉េរិកជាមួយមូលដ្ឋានទ័ពអាកាស ពីទូហ្វីក របស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ្គ្រូអេនឡេន បានឆ្លើយថា កោះនេះមិនមែនសម្រាប់លក់ទេ។
Daily Program
