នៅលើផ្ទៃសមុទ្រដែលវាត្រូវបានចាំងពន្លឺដោយព្រះអាទិត្យ ប្លង់តុងរុក្ខជាតិប្រែក្លាយឧស្ម័នកាបូនិកទៅជាសារធាតុសរីរាង្គដោយសារការធ្វើរស្មីសំយោគ។ ប្លង់តុងរុក្ខជាតិកំពុងចុះអន់ថយ ជួនកាលដោយសារការជះឥទ្ធពលពីមិនល្អពីសរីរាង្គដ៏ទៃ ពួកវាបានប្រែក្លាយជាអ្វីដែលគេហៅថា ព្រិលសមុទ្រ។ វាប្រៀបបានដូចជាគុកសម្រាប់ដាក់កាបូនរួចធ្លាក់ទៅក្នុងជម្រៅសមុទ្រដោយសារទំនាញផែនដី ហើយគឺជាកន្លែងដែលកាបូននឹងអាចស្ថិតនៅរាប់ម៉ឺនឆ្នាំ។
យោងតាមការសិក្សាវិទ្យាសាស្រ្តដែលផ្សព្វផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ដោយព្រឹត្តិបត្តិធម្មជាតិ បានឲ្យដឹងថា សមុទ្រស្តុកសារធាតុកាបូន តាមរយៈសរីរាង្គហ្វីតូប្លង់តុង។ វា មាន២០% នៃកាបូនស្តុកទុកបន្ថែមទៀត ច្រើនជាងអ្វីដែលគេវាយតម្លៃរហូតមកទល បច្ចុប្បន្ន។ លោកហ្វ៉េដេរីក ឡឺ ម័ញ គឺជាសមុទ្រវិទូ និងជីវវិទូនៅមជ្ឈមណ្ឌលជាតិសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្ត។ លោកគឺជាសហនិពន្ធនៃការសិក្សានេះដែលធ្វើឡើងជាមួយនឹងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវចិន និងអាម៉េរិកផងដែរ។ លោកហ្វ៉េដេរីក ឡឺ ម័ញ បានថ្លែងថា ៖ “នេះគឺជាការវាយតម្លៃដ៏រឹងមាំមែនទែន និងដែលពង្រឹងតួនាទីនៃជីវសាស្រ្តនៃសមុទ្រនានានៅក្នុងការចាប់យកកាបូនក្នុងរយៈពេលវែង។”
យោងតាមសេចក្តីប្រកាសមួយរបស់មជ្ឈមណ្ឌលជាតិសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ បានឲ្យដឹងដែរថា ការវាយតម្លៃថ្មីគឺសមុទ្រមានតួនាទីចាប់យកកាបូនកើនឡើងរហូតដល់ ១៥ពាន់លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ ឬវាមានការកើនឡើងប្រមាណជា ២០% បើប្រៀបធៀបនឹងការវាយតម្លៃដែលលើកឡើងដោយក្រុមអ្នកជំនាញអន្តររដ្ឋាភិបាលអំពីការវិវត្តនៃអាកាសធាតុ នៅឆ្នាំ២០២១។
ការស្តុកទុកនេះបង្កើតឡើងដោយសារសរីរាង្គហ្វ៊ីតូប្លង់តុង ដែលប្រែក្លាយឧស្ម័នកាបូនិចទៅជាជាលិកាសរីរាង្គតាមរយៈការធ្វើរស្មីសំយោគ។ មួយផ្នែកនៃហ្វ៊ីតូប្លង់តុង នៅពេលដែលវាស្លាប់ វាអណ្តែតនៅលើផ្ទៃសមុទ្រ នៅក្នុងក្រោមទម្រង់ព្រិលសមុទ្រ។ លោកហ្វ៉េដេរីក ឡឺ ម័ញ ពន្យល់ថា ៖ “ដើម្បីវាស់វែងលំហូនៃព្រិលសមុទ្រ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវមានគ្រឹះលើមូលដ្ឋាននៃទិន្នន័យដែលបានមកពីការប្រមូលផ្តុំនៃកាបូននៅក្នុងសមុទ្រដែលវាស់វែងដោយនាវាគូសផ្ទៃសមុទ្រ។ ដោយការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យគំរូ គេបានជោគជ័យក្នុងការស្ថាបនាឡើងវិញនូវលំហូចលនាសមុទ្រជាសកល និងមានជាអាទិ៍នៅក្នុងតំបន់ដែលគេមិនធ្លាប់បានវាស់វែង។
លោកហ្វ៉េដេរីក ឡឺ ម័ញ កត់សម្គាល់ថា ៖ “វិធីសាស្រ្តស្វីតឡូហ្ស៊ីក គឺការវាយតម្លៃចំនួនកាបូនប៉ុន្មានដែលធ្លាក់ទៅដល់ជម្រៅសមុទ្រ ដែលមាន ៣៨០០ ម៉ែត្រជាមធ្យមក្នុងជម្រៅសមុទ្រ ដោយមិនត្រូវបានសរីរាង្គសមុទ្រនានាស៊ី”។ នៅពេលទៅដល់ជម្រៅសមុទ្រដ៏ជ្រៅងងឹត ព្រិលសមុទ្រនេះ នឹងក្លាយជាកំណកកករ ឬថ្ម ដែលស្តុកទុកកាបូនដែលអាចមានរយៈពេល រាប់ម៉ឺនឆ្នាំ។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅមន្ទីរពិសោធន៍វិទ្យាសាស្រ្តនៃបរិស្ថានសមុទ្រ ក៏បានបញ្ជាក់ថា ការវាយតម្លៃដែលសម្រេចបានដោយអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបង្ហាញថា ការរក្សាជីវចម្រុះសមុទ្រ គឺមានសំខាន់ដើម្បីធានាដំណើរការការស្រូបយកខាងជីវសាស្រ្តនៃកាបូនពីព្រោះគេច្បាស់ថា លំហូជីវសាស្រ្តនេះគឺកាន់តែមានសារៈសំខាន់ជាងអ្វីដែលគេធ្លាប់គិត។ ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថា ៖ “ដំណើរការនេះកើតមានឡើងរាប់សិបម៉ឺនឆ្នាំ វាមិនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពនៃការកើនឡើងនូវឧស្ម័នកាបូនិចនាពេលសព្វថ្ងៃនេះទេ”។ លោកព្រមានថា លើសពីនេះ ការឡើងកម្តៅអាកាសធាតុនឹងអាចធ្វើឲ្យទន់ខ្សោយដល់ការស្រូបយកកាបូនតាមបែបជីវសាស្រ្តនេះ”។
នៅពេលវេលាសព្វថ្ងៃ គេវាយតម្លៃថា សមុទ្រស្រូបយកប្រមាណ ៣០% នៃកាបូន ដែលមាននៅក្នុងបរិយាកាសដោយសារសកម្មភាពរបស់មនុស្ស ហើយកាបូនក៏បានមកពីការរលាយទឹកកកនៅតំបន់សមុទ្រប៉ូលផងដែរ។
Daily Program
