បរិស្ថាន

ACCB ជោគជ័យក្នុងការបង្កាត់ពូជ«អណ្តើកសង្កល់» ដែលជាប្រភេទជិតផុតពូជ

ក្រសួងបរិស្ថាន ជំរុញការរៀបចំ«របៀងទេសចរណ៍លំហែបៃតង»ក្នុងឧទ្យានជាតិគីរីរម្យ

យោងតាមអគ្គនាយក​នៃទីភ្នាក់ងារអន្តរជាតិសម្រាប់ថាមពលកកើតឡើងវិញ (IRENA) បាន ឲ្យ​ដឹងថា ថាមពលកកើតឡើងវិញ អាចធ្វើឲ្យប្រែប្រួលទិន្នន័យយ៉ាងពិតប្រាកដ បើនិយាយ អំពីការ​ប្រើប្រាស់ដោយសមធម៌សម្រាប់ថាមពលដែលសម្បូរបែប​ និងស្អាត។ ថាមពលនេះ​អាច​រីកលូតលាស់​ក្នុងករណី​ដែលវាត្រូវបានគាំទ្រដោយរដ្ឋាភិបាល និង​ធ្វើឲ្យចេញពី​ការ​សន្យា​ឲ្យទៅជាសកម្មភាព។

អគ្គនាយិកានៃអង្គការយូនេសស្កូ លោកស្រី អូដ្រី អាហ្ស៊ូឡៃ ដែលបានអបអរសាទរ​នៅ ពេល បើកសន្និសីទ ទសវត្សនៃសមុទ្រនៅឆ្នាំ២០២៤ នៅទីក្រុងបាសេឡូន ប្រទេសអេស្ប៉ាញ បាន ថ្លែងថា ចាប់តាំងពីដើមទសវត្សនៃសមុទ្រនៅឆ្នាំ២០២១ គម្រោងជាង ៥០០ ត្រូវបានបង្កើត ឡើង​​នៅជុំវិញពិភពលោកដើម្បីធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវចំណេះដឹង និងការការពារសមុទ្រ។

យោងតាមវិទ្យាស្ថាននៃអង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ការបណ្តុះបណ្តាល និងការសិក្សា ស្រាវជ្រាវ (UNITAR) និងសហគមន៍អន្តរជាតិនៃទូរគមនាគមន៍ (UIT) បានឲ្យដឹងថា មនុស្ស ម្នាក់ផលិតប្រចាំឆ្នាំជាមធ្យមនូវសម្រាមអេឡិចត្រូនិច ៧,៨ គីឡូក្រាម នៅលើផែនដី។ បរិមាណនេះ ឡើងដល់កម្រិតឯកតកម្ម ៦២លានតោន ដោយកើន ៨២% បើប្រៀបធៀប នឹង ឆ្នាំ២០១០។ តួលេខនេះ នឹងអាចកើនឡើងដល់ ៨២លានតោន ពីពេលនេះ រហូត ដល់ ឆ្នាំ ២០៣០។

លោកស្រីអូដ្រី អាហ្ស៊ូឡៃ នាយិកានៃអង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់វិស័យអប់រំ វិទ្យាសាស្រ្ត និងវប្បធម៌ ឬយូនេស្កូ បានថ្លែងថា ៖ “នៅពេលដែលស្រ្តេសអំពីរឿងទឹកកើនឡើង ហានិភ័យ​នៃជម្លោះតំបន់​ក៏បានកើនឡើងដែរ។ សាររបស់អង្កការយូនេស្កូ គឺច្បាស់ ៖ ប្រសិនបើយើង ចង់ថែរក្សាសន្តិភាព យើងមិនគ្រាន់តែថែរក្សាធនធានទឹកឲ្យបានល្អនោះទេ យើងក៏ត្រូវពង្រឹង​ឲ្យបានលឿនបំផុត​នូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ និងពិភពលោក​នៅក្នុងវិស័យទឹកនេះ។”

យោងតាមការសិក្សាពីរដែលផ្សព្វផ្សាយ កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ បានឲ្យដឹងថា ស្ថានជីវចម្រុះកាន់ធំបំផុត​នឹងអនុញ្ញាឲ្យព្រៃឈើស៊ូទ្រាំបានល្អនឹងឥទ្ធិពលនៃការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ និងបន្ត​ធានានូវគុណប្រយោជន៍របស់ព្រៃឈើ ដោយចាប់ផ្តើមពីការច្នៃឡើង​វិញ នូវសារធាតុកាបូន និងសារធាតុចិញ្ចឹម។

ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវនៃក្រសួងបរិស្ថាន បានរកឃើញ និងប្រមូលបាននូវប្រភេទឧរង្គសត្វ និងថលជលិកសត្វមួយចំនួន គួរជាទីចាប់អារម្មណ៍ សម្រាប់វិទ្យាសាស្រ្ត នៅតំបន់ភ្នំថ្មកំបោរ ក្នុងភូមិសាស្រ្តស្រុកបាណន់ ខេត្តបាត់ដំបង

អង្គការសត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិកម្ពុជា នៅសប្តាហ៍ដំបូងនៃខែមីនា បានរកឃើញការបង្កកំណើតផ្កាថ្ម នៅសមុទ្រក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលនេះសបញ្ចាក់ថាផ្កាថ្មនៅកម្ពុជានៅតែមានសុខភាពល្អ ដែលមិនបានរងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដោយសារតែកត្តាប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ផ្កាថ្ម ជាទីជម្រកដ៏សំខាន់សម្រាប់ជីវិតសត្វសមុទ្ររាប់ពាន់ប្រភេទ និងផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់អេកូទេសចរណ៍ និងសហគមន៍នេសាទសមុទ្រក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។

តំបន់ប្រើប្រាស់ច្រើនយ៉ាងទួលព័ន្ធតាឡី-បឹងស្នេហ៍ គឺជាទីកន្លែងរកចំណី ការរស់នៅ និងបន្តពូជរបស់សត្វស្លាបទឹក ដែលក្នុងនោះបក្សីមួយចំនួនជាប្រភេទជិតផុតពូជ និង កំពុងរងការគំរាមកំហែងលើពិភពលោកជាច្រើន។ បច្ចុប្បន្នតំបន់នេះបានក្លាយជា ទីកម្សាន្តសម្រាប់ទស្សនាសត្វស្លាបដ៏មាន សក្តានុពលមួយកន្លែងក្នុងខេត្តព្រៃវែង។

អង្គការ IUCN នាកន្លងមកបានឱ្យដឹងថាចំនួនសត្វទន្សោង ត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថា នៅសល់ប្រមាណ ៨ ០០០ក្បាល នៅលើពិភពលោក និងខណៈសត្វទន្សោងនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន ត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថា មានចំនួនប្រមាណ ១ ៥០០ក្បាល។

ក្រសួង​បរិស្ថាន បានផ្សព្វផ្សយឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី​២២ ខែមីនា ឆ្នាំ​២០២៤ថា ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញ ប្រភេទឧរង្គសត្វ និងថលជលិកសត្វ និងសង្ស័យថាអាចជាប្រភេទថ្មី ឬជាកំណត់ត្រាថ្មី សម្រាប់កម្ពុជានិងសកលលោក នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។

មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃការិយាល័យសិទ្ធមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បាននិយាយខ្លាំងៗថា នៅ ខណៈដែលមនុស្សជាតិមានសមត្ថភាពចិញ្ចឹមមនុស្សគ្រប់គ្នា ហើយគ្មាននរណាម្នាក់គួរតែទទួលរងការអត់ឃ្លាននៅសតវត្សទី២១ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ គឺជាកត្តាមួយដ៏សំខាន់នៃ វិបត្តិគ្រោះទុរភិក្សនៅក្នុងពិភពលោក។

គម្រោងអច្ឆរយ:ទន្លេមេគង្គង (Wonders of the Mekong) បានបង្ហាញនៅល្ងាចថ្ងៃទី០៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ ថា ចាប់តាំងពីថ្ងៃចេញផ្សាយរបាយការណ៍ «ត្រីទន្លេមេគង្គដែល មិនគួរមើលរំលង» របស់អង្គការ WWF កាលពីថ្ងៃទី០៤ ខែមីនាកន្លងទៅនេះ ហើយ របាយការណ៍នេះបានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ របស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយលើពិភពលោក ជាអត្ថបទសរសេរ និងបទសម្ភាសន៍ជិត ២០០ នៅទូទាំងពិភពលោក។ 

កូនឈើប្រណិតជាង២០០ដើម នឹងដាក់បង្ហាញនៅថ្ងៃទិវាព្រៃឈើ

យោងតាមអង្គការឧតុនិយមពិភពលោក (OMM) បានឲ្យដឹងថា បាតុភូតអេល នីណូ ធ្លាក់ចុះ​ជាបន្តបន្ទាប់ ប៉ុន្តែ​នឹងបន្តមានឥទ្ធិពលលើអាកាសធាតុពិភពលោកនៅក្នុងខែដែលនឹងមកដល់ បង្កើតកម្តៅដែលក្តៅងំជាមួយនឹងឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់​ដែលមានប្រភពពីសកម្មភាពរបស់ មនុស្ស”។

ទន្លេមេគង្គ គឺជាទន្លេដែលវែងជាងគេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងវែងជាងគេទី៨ លើ ពិភពលោក។ អាងទន្លេមេគង្គលើ ចាប់ផ្តើមនៅក្នុងប្រទេសចិន ដោយហូរចេញពីខ្ពង់រាបទីបេ ឆ្លងកាត់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ នៅក្នុងអាងទន្លេមេគង្គក្រោម ទន្លេដ៏ធំនេះ បានហូរឆ្លងកាត់ ភាគឦសានប្រទេសថៃ ឡាវ និងកម្ពុជា និងហូរចាក់ទៅតំបន់ដីសណ្ត ដ៏មានជីជាតិ របស់ប្រទេសវៀតណាម។

ភ្លើងឆេះព្រៃនេះ ដ៏ធំបំផុតនៃប្រវត្តិសាស្រ្តសហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅរដ្ឋតិចសាស បានធ្វើឲ្យ​មនុស្ស ២នាក់ស្លាប់ និងបំផ្លាញផ្ទៃដីជាង ៥០៩៨០០ ហិចតា។ អ្នកពន្លត់អគ្គីភ័យភ័យខ្លាចថា ស្ថានភាព​​នឹងកាន់តែអាក្រក់​នៅចុងសប្តាហ៍ដោយសារហេតុផលរបស់​ខ្យល់ដែលមិនរំពឹង​ទុក។

ការកើនឡើងដ៏សម្បើមនៃទឹកក្រោមដី​នៅក្នុងទីក្រុងហ្ស៊្លីតេន នៅភាគខាងលិច​ប្រទេសលីប៊ី នៅទ្វីបអាហ្វ្រិក បានជំរុញឲ្យមនុស្សរាប់សិបគ្រួសារ​ចាកចេញពីលំនៅឋានរបស់ពួកគេ ដែល​ទទួលរងការលិច ដែលធ្វើឲ្យមានការភ័យខ្លាចអំពីវិបត្តិទៅលើបរិស្ថាន។

នៅសប្តាហ៍នេះ កសិករឥណ្ឌារាប់ពាន់នាក់ បានទៅកាន់ទីក្រុងញូដេលី តាមត្រាក់ទ័រ ដែល​បង្កឡើងវិញនូវចលនាតវ៉ាដូចឆ្នាំ២០២០-២០២១ ដែលបានរាំងខ្ទប់ផ្លូវចូលទៅកាន់រដ្ឋធានី​។